Koncert Pamięci
w kościele Wszystkich Świętych na Pl. Grzybowskim w Warszawie
12 kwietnia 2006 r. (Środa Wielkiego Tygodnia), godz. 19:30
Lamentationes Ieremiae prophetae (Lamentacje proroka Jeremiasza)
Lamentationes Ieremiae prophetae (Lamentacje proroka Jeremiasza; Treny) od średniowiecza stanowiły element liturgii Triduum Paschalnego. Obok nowotestamentowych Pasji stały się podstawą wielu XVI-wiecznych kompozycji. Lamentacje Gallusa, choć mniej znane niż tego typu utwory Lasso, Palestriny czy Tallisa, wpisują się w bogatą renesansową tradycję.
Gallus (Handl, Handelius, Händl) oryginalnie Petelin Jacobus, Jacob, ur. 1550 w Ribnicy (Słowenia), zmarł w 1591 w Pradze. Przeznaczony do zawodu muzyka, kształcił się w klasztorze cysterskim w Stičnej (Kraina), od 1568 roku był związany z kapelą klasztoru w Melk, skąd odbywał liczne podróże do Czech, Moraw i na Śląsk (m.in. z dłuższym pobytem we Wrocławiu). W latach 1579—1585 kierował chórem biskupa w Ołomuńcu, a od 1585 r. piastował stanowisko kantora w nieistniejącym już kościele Św. Jana (Na Zabrádli) w Pradze.
Mimo stosunkowo krótkiego życia pozostawił szesnaście 4-8 gł. mszy, 374 motetów, 3 pasje wg św. Jana i św. Mateusza oraz zbiór utworów świeckich Moralia do tekstów najznakomitszych renesansowy poetów.
Wypracował swój własny styl przełamując zarówno wpływy włoskie, jak i dominujące w tym czasie kanony sztuki kompozytorskiej rodem z Niderlandów, otwierając perspektywy dla kompozytorów baroku poprzez zróżnicowane brzmienie i wykorzystanie nowych środków harmonicznych. Pozostając w stałych kontaktach z jezuitami Gallus był jednym z najwybitniejszych kompozytorów ruchu kontrreformacyjnego.
Requiem. Polskie prawykonanie
Szymon Kuran (ur. Szeligi k. Warszawy, 16 grudnia 1955; zm. Reykjavík, 7 sierpnia 2005) — skrzypek, kompozytor, muzyk jazzowy. Muzyczną edukację rozpoczął pod kierunkiem ojca. W latach 1966—1971 uczył go Witold Krotkiewski, skrzypek i kompozytor, który jako pierwszy rozwinął w nim zainteresowania kompozytorskie i stał się jego duchowym przewodnikiem.
W 1975 kończy PŚSM im. F. Chopina w Warszawie, w klasie skrzypiec Bronisławy Budnickiej. Następnie podjął studia w AM w Gdańsku, w klasie Mirosławy Pawlak, które ukończył w 1980. W latach 1983—1984 uzupełniał swe kwalifikacje w Goldsmith College w Londynie, gdzie otrzymał dyplom w zakresie studiów orkiestrowych. Pracę zawodową rozpoczął w Gdańsku jako koncertmistrz Filharmonii Bałtyckiej (1981 — 1983). W 1984 wygrał konkurs na stanowisko drugiego koncertmistrza w Islandzkiej Orkiestrze Symfonicznej w Reykjaviku. Osiedlił się w Islandii i na tym stanowisku pracował do roku 2000 (w 1991 otrzymał islandzkie obywatelstwo). Tam zaistniał nie tylko jako muzyk orkiestrowy, ale także jako solista i kompozytor. Był pierwszym wykonawcą w Islandii I Koncertu skrzypcowego K. Szymanowskiego (1986) i Koncertu skrzypcowego A. Panufnika (1993). Był również założycielem kwartetu „Súld”, z którym w końcu lat osiemdziesiątych pojawił się na Festival International de Jazz de Montréal w Kanadzie. Jego występy na tym Festiwalu zostały przez krytykę ocenione jako najbardziej interesujące wydarzenie (Mark Miller, „Globe and Mail” 1987).
Kuran jest również jednym z założycieli kwartetu „Kuran Swing” (1989) zwanego „string-jazz”, pierwszego tego rodzaju zespołu w Islandii. Kwartet koncertował w Islandii i zagranicą, w radiu i telewizji. Oba kwartety dokonały nagrań płytowych. W 1994 otrzymal tytuł „Borgarlistmađur” (artysta roku) nadany mu przez władze stołecznego miasta Reykjavík. Członek STEF (Stowarzyszenie Praw Autorskich w Islandii) od 1986.
Utwory Kurana były wykonywane w Anglii, Austrii, Islandii, Kanadzie i w Polsce. Dorobek kompozytora obejmuje różnorodne formy, od utworów kameralnych, jazzowych po formy symfoniczne. Jest to muzyka niezależna od panujących tendencji twórczych, najbliższa stylistycznie do nurtu postmodernistycznego. Cechuje ją prostota i naturalność wypowiedzi oraz głęboka emocjonalność. Najważniejszym utworem Kurana jest niewątpliwie Requiem. Powstawało w latach 1994—2000 i zostało poświęcone pamięci Brynhildi Sigurđardóttir, która zmarła na raka w 1994 roku. Muzyka Requiem głęboko porusza. Cechuje ją oszczędne i wyrafinowane użycie środków technicznych, a w zakresie emocjonalnym — ascetyczna surowość i kontemplacyjna atmosfera płynąca z modlitewnego charakteru narracji muzycznej. W podobnym nastroju utrzymane jest ostatnie dzieło kompozytora — Veni Creator do tekstu Czesława Miłosza.
Marek Podhajski; „Kompozytorzy polscy 1918—2000”
Wykonawcy:
COLLEGIUM MUSICUM Uniwersytetu Warszawskiego
Marek Wroński — skrzypce
Urszula Janik — flet
Tomasz Kania — gitara elektryczna
Barbara Skoczyńska i Krzysztof Jedlewski — instrumenty perkusyjne
Urszula Borzym — głos dziewczęcy
Chór Chłopięco-Męski GREGORIANUM
Orkiestra PSM II st. nr 3 w Warszawie im. G. Bacewicz pod dyrekcją Andrzeja Borzyma